De veelgestelde vragen over het coronavaccin hebben we onderverdeeld in drie groepen: de juridische vragen, de medische vragen en de farmaceutische vragen. Daarnaast hebben we ook nog een aantal algemene vragen voor je op een rijtje gezet.
Voor de juiste volgorde van vaccineren en wanneer jezelf aan de beurt bent voor een coronavaccinatie kun je het beste de site van de Rijksoverheid in de gaten houden. Houd er rekening mee dat de planning kan veranderen. Bijvoorbeeld als een vaccin niet op tijd geleverd wordt.
Naar website RijksoverheidJa, als werknemer heb jij recht op betaald verlof als jij je laat testen en/of vaccineren. Indien er geen mogelijkheid is om buiten de geplande werktijden een afspraak te plannen kan dit namelijk gezien worden als een onvoorzienbare omstandigheid. Op grond van de wet heeft een ieder in dit geval recht op calamiteitenverlof.
Een werkgever mag, zoals al eerder gezegd, zijn personeel niet verplichten om zich te laten testen en/of te vaccineren. Het initiatief moet dan ook vanuit de zorgprofessional zelf komen om je te laten testen en/of vaccineren. Wanneer er geen mogelijkheid is om dit buiten de vastgestelde werktijden om te plannen moet werkgever hier betaald verlof voor geven.
Een werkgever kan nog wel op grond van goed werkgeverschap overwegen om een vaccinatie die buiten werktijd plaatsvindt als werktijd aan te merken.
Wettelijk gezien is er geen mogelijkheid om deze kosten af te dwingen bij werkgever. Wel heeft de Ondernemingsraad conform art. 28 WOR een stimulerende taak in het kader van goed werkgeverschap. Dit betekent dat de Ondernemingsraad goed werkgeverschap actief moet stimuleren binnen de organisatie.
Een werkgever mag niet overgaan tot een verplichting van vaccineren. Toch zullen veel werkgevers graag zien dat zijn personeel goed beschermd is. Op grond hiervan zou de Ondernemingsraad samen met de werkgever een beleid op kunnen stellen en hierbij laten opnemen dat werkgever de kosten vergoed wanneer personeel zich laat testen en/of vaccineren.
“Een werkgever kan een werknemer niet verplichten om het COVID-19-vaccin te nemen, omdat iedereen zelf mag bepalen wat er met zijn of haar lichaam gebeurt. Dit is een grondrecht en wordt ook wel het recht op lichamelijke integriteit genoemd. Dat betekent echter niet dat er geen arbeidsrechtelijke gevolgen aan vast kunnen zitten, omdat het gaat om zorgprofessionals die werkzaam zijn met kwetsbare groepen en dan komt het neer op een belangenafweging.”
Wanneer jij als zorgprofessional de keuze maakt je niet te laten vaccineren mag dit nooit direct een reden zijn voor ontslag. Een werkgever zal moeten zoeken naar alternatieven, denk hierbij aan onder andere het herplaatsen naar een andere afdeling of zelfs het aanbieden van een andere functie. Enkel wanneer dit allen niet mogelijk is, zou een werkgever als allerlaatste redmiddel mogelijk over kunnen gaan tot ontslag.
“Ja, de werkgever kan er consequenties aan verbinden. In eerste instantie moet de werkgever bekijken of het werk op andere wijze in te richten is. Daarbij wel ervoor zorgend dat de veiligheid richting de patiënten niet in het geding komt en de zorgplicht voor een veilige werkomgeving wordt nagekomen. Bijvoorbeeld – indien mogelijk – door middel van extra beschermende voorzieningen/aanpassingen. Anders dient de werkgever andere passende werkzaamheden aan te bieden of de werknemer tijdelijk te herplaatsen, bijvoorbeeld naar een andere afdeling. In het alleruiterste geval, wanneer de werkgever het werk niet anders kan inrichten en/of andere passende werkzaamheden geen soelaas bieden en/of tijdelijke herplaatsing niet mogelijk is, kan het verdere gevolgen hebben voor de werknemer. In deze bijzondere situatie gaan wij er als beroepsvereniging voor zorgprofessionals echter vanuit dat de werkgever de dialoog met de zorgprofessionals aangaat en zij samen vanuit deskundigheid oplossingen weten te vinden in deze uitdagende periode.”
“Normaal gesproken is iedereen voor zijn eigen terrein aansprakelijk. Dus fabrikant, arts en verpleegkundige etc. In dit geval is het net wat complexer. Vaccins worden in Nederland pas beschikbaar gesteld na goedkeuring door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA). Het Agentschap beoordeelt een vaccin op effectiviteit en veiligheid. Maar gezien de snelheid waarmee farmaceutische bedrijven de nieuwe coronavaccins ontwikkelen, bestaat de mogelijkheid dat niet alle bijwerkingen van een vaccin (nu al) te voorzien zijn. Omdat vaccinatie op grote schaal zal plaatsvinden, rusten in beginsel aanzienlijke aansprakelijkheidsrisico’s op de producenten. Daarom bestaat vanuit de industrie de wens dat de overheid de schadeclaims op zich neemt.
Toch is het niet nodig dat een geneesmiddelenfabrikant volledig buiten schot blijft. Zo bestaan er voldoende mogelijkheden om de aansprakelijkheid van producenten beheersbaar te houden. Soms kan de producent volstaan met een waarschuwing tegen een bijwerking. Daarnaast is de producent normaliter niet aansprakelijk voor bijwerkingen die hij niet kan voorzien. Als, zo luidt de toepasselijke norm, het voor de producent op grond van de meest geavanceerde stand van zaken in de relevante wetenschap en techniek onmogelijk is de bijwerking te ontdekken, dan gaat hij ‘vrijuit’.
Om te voorkomen dat schadeclaims bij slechts één partij terechtkomen, ofwel de overheid ofwel de fabrikant, kan een schadefonds uitkomst bieden. De essentie van zo’n fonds is dat het voor slachtoffers gemakkelijker wordt om compensatie te krijgen. Tot nu toe zijn de belangen van het slachtoffer in Nederland beschermd via het productaansprakelijkheidsrecht. Dat wil zeggen dat een slachtoffer naar de rechter moet om de geleden schade vergoed te krijgen. Met de introductie van een schadefonds verandert dat en wordt het slachtoffer een gang naar de rechter bespaard.
Een schadefonds is er op dit moment niet en langetermijneffecten worden nooit bij goedkeuring afgegeven. Dit geldt ook zo bij andere medicijnen. Lareb, het instituut dat bijwerkingen registreert en de registratie door deskundigen laat beoordelen, kan om bijgesteld beleid vragen. Dit kan zelfs tot gevolg hebben dat medicijnen uit de markt gehaald worden op basis van geregistreerde veel en/of ernstige bijwerkingen. Het is dus ook van belang dat gebruikers altijd bijwerkingen melden bij Lareb.”
“De privacywet verbiedt verwerking van gezondheidsgegevens, waaronder ook het al dan niet ondergaan van vaccinaties valt. Op dit moment mag de werkgever dit dus niet vragen en/of registreren. De wet biedt wel enige ruimte kijkende naar het algemeen belang op het gebied van volksgezondheid, daarvoor moet politiek wel nog een en ander gebeuren. Het is op dit moment politiek gezien een hot item. Er kunnen dus over enige tijd andere regels gelden.
“Nee, er zit een groot verschil tussen een personeelsdossier en een medisch dossier. Medische zaken horen niet thuis in een personeelsdossier. De werkgever is immers geen arts en als hij het wel is dan is hij nog steeds niet bevoegd om er zo mee om te gaan.”
“Ondanks dat we niet zeker weten of de verspreiding wordt tegengegaan, gaan we er wel vanuit dat de verspreiding een heel stuk minder wordt. Dat het helemaal tot nul wordt gereduceerd, denk ik niet. De duur van de besmettelijkheid zal na vaccinatie een stuk korter zijn en de besmetting dus waarschijnlijk ook een stuk minder.”
“Als je groepsimmuniteit wil bereiken, moet je iedereen vaccineren. Niet alleen de kwetsbaren. De kwetsbare groep vaccineer je om erge ziekte te voorkomen, maar we weten ook dat er mensen buiten die groep zijn die ernstig ziek worden. Dat is dus ook een argument om iedereen te vaccineren. Maar de voornaamste reden is dat we denken dat je veel minder verspreiding krijgt als je iedereen vaccineert. Om groepsimmuniteit te krijgen, moet je volgens berekeningen zo’n zestig tot zeventig procent gevaccineerd hebben. Of we dat gaan halen, weet ik niet. Op basis van het aantal ingekochte vaccins zou dat wel haalbaar moeten zijn, maar alles valt en staat bij de bereidheid van de mensen om zich te laten vaccineren.”
“Hoe meer mensen er gevaccineerd worden, hoe kleiner de kans wordt. Normaal is het namelijk zo dat als het virus binnendringt bij iemand die niet is gevaccineerd – en die nog nooit de infectie heeft doorgemaakt – dat het immuunsysteem helemaal opnieuw moet beginnen met het opstarten van de afweerreactie. Daar gaan dagen overheen. Al die dagen heeft het virus de tijd om zich te vermenigvuldigen en dus ook om zich te verspreiden.
Op het moment dat je gevaccineerd bent, zijn er in theorie twee vormen van bescherming die een vaccin kan bieden. Bij een vorm daarvan, de steriele immuniteit, kan het virus zich niet meer hechten aan je cellen. Daardoor kan het virus dus helemaal niks meer doen. Bijvoorbeeld omdat je speeksel en je slijmvliezen vol met antistoffen zitten die door het vaccin zijn opgewekt. Dat is de ideale vorm van bescherming waar we op hopen, maar dat lukt lang niet altijd met vaccins. Dat komt omdat het afweersysteem na verloop van tijd ‘denkt’: waarom zou ik hier zoveel energie in steken? Er komt nu toch niks voorbij? Daarom gaat je afweersysteem na verloop van tijd in een iets rustigere stand. En dat is logisch. Als je afweersysteem tegen alles wat het ooit is tegengekomen op scherp moet staan, zou je zoveel eiwitten moeten produceren, dat dat niet haalbaar is. Dus het afweersysteem moet op een gegeven moment voor de meeste dingen een stapje terugdoen. Daarom raak je wel beschermd tegen ernstige ziekte, maar niet volledig tegen het oplopen van de infectie.
Als je dus gevaccineerd bent en het virus komt binnen en dringt je cellen door, dan wordt het afweersysteem weer wakker en geactiveerd. Het opschalen van de reactie duurt dan maar heel kort. Het virus wordt al veel sneller eruit gewerkt en heeft veel minder kans om hoge hoeveelheden te produceren en ook een veel kortere duur om zich te verspreiden. Je immuunsysteem herkent het virus en kan heel snel reageren. Dat betekent wel dat je misschien net een periode hebt van een tot twee dagen waarin je het alsnog zou kunnen verspreiden. Maar dan moet je al behoorlijk intensief contact met iemand hebben. In theorie zou je dus nog altijd het virus kunnen overdragen – als een vaccin geen steriele immuniteit oplevert – maar waarschijnlijk wordt het toch een heel stuk minder.”
“Bij mensen met een goed afweersysteem, het overgrote deel van de bevolking, is het toch aan te raden om te vaccineren, want je helpt je afweersysteem een beetje. Iemand die een goed immuunsysteem heeft, zal een goede reactie op het vaccin hebben. Dat betekent dat je een hoge mate van bescherming krijgt en dat is wat we willen bereiken. Als iemand ervoor kiest om zich niet te laten vaccineren, dan is het immuunsysteem nog niet klaar voor die reactie waardoor het virus zich kan delen en waardoor je het kunt verspreiden. Datzelfde geldt voor de griep. Er zijn mensen die helemaal niet zo ziek worden van de griep, maar toch besmettelijk zijn. Omdat het virus wel een tijdje de kans heeft om zichzelf te vermeerderen. ”
“Dan heb je de kans dat het immuunsysteem er onvoldoende raad mee weet en er nauwelijks reactie op het vaccin komt. Of maar een hele matige, waardoor je na vaccinatie niet beschermd bent. Het is niet zo dat je van het vaccin dan zieker wordt, maar dan heeft het vaccineren gewoon weinig meerwaarde.
Ik zou het overigens toch proberen. Baat het niet, dan schaadt het niet. Het hangt daarnaast heel erg af van het type vaccin of je het adviseert of niet. Er zijn vaccins die je niet adviseert aan mensen met een slechte immuunsysteem, omdat die virussen bevatten die nog heel goed kunnen delen. Bijvoorbeeld de BMR-vaccinatie mag je niet geven aan mensen met een slecht immuunsysteem. Maar de vaccins tegen corona die nu uitkomen, bevatten allemaal geen virussen die in staat zijn om zich te vermenigvuldigen. Daarbij heb je dit probleem niet, waardoor ik de vaccins durf te adviseren.”
“Over de invloed van deze vaccins op de stolling, heb ik nog niets gelezen. Dus eerlijk gezegd weet ik dat niet. In het verleden hebben bij sommige RNA-vaccins stollingsproblemen plaatsgevonden. Dat ligt heel erg aan de variant en dat durf ik bij deze niet te zeggen. Dit zou ik overleggen met de behandelend specialist. Deze kan dan uitzoeken wat er bekend is over dat specifieke vaccin.”
“In de grote studie van Pfizer kwamen vier mensen voor die een Bellse Paralyse hadden. Die vier gevallen kwamen voor in de groep die het vaccin hadden gekregen (circa 20.000 mensen) en niet in de controlegroep. Er is goed gekeken of een relatie met vaccinatie aannemelijk was, want deze aandoening komt namelijk betrekkelijk vaak voor in de bevolking en kan ook toevallig zijn opgetreden. Factoren die meewegen bij de beoordeling zijn onder andere de tijd tussen het ontstaan van deze klacht in relatie tot wanneer de prik gegeven werd.
De meest waarschijnlijke verklaring is dat de Bellse Paralyse niets met het vaccin te maken had. Ik denk zelf dat die conclusie klopt, uiteindelijk zal dat natuurlijk gaan blijken nu veel meer mensen gevaccineerd worden. Ik kan me voorstellen dat men die eerder de ziekte van Bell heeft gehad ongerust is. In dat geval denk ik de afweging relevant is of dit potentiële risico (1/5000 mensen) opweegt tegen het risico op complicaties van een infectie met het coronavirus. Er komen en zijn al meerdere vaccins op de markt. Als men wilt/kan wachten, is er altijd nog de mogelijkheid om te kiezen om een ander vaccin te vragen.”
“Onvruchtbaar worden door het vaccin, is niet aan de orde. In dit vaccin zit maar een heel klein stukje van het virus, waardoor het minder erg zal zijn dan het virus zelf. Als het virus zelf dus geen onvruchtbaarheid veroorzaakt, lijkt me dat met het vaccin ook niet aan de orde.”
“De resultaten met betrekking tot zwangerschap moeten zover ik weet nog bekend worden gemaakt. Ik heb ze zelf nog niet gezien, dus het is nu lastig om er een goed antwoord op te geven. Op theoretische gronden zie ik zelf echter geen enkel bezwaar tegen het vaccin als het gaat om zwangere vrouwen, vrouwen die zwanger willen worden of vlak na de zwangerschap. Datzelfde geldt voor borstvoeding. De regels hierover worden uiteindelijk in de bijsluiters vaak vermeld en hangen af van het aantal zwangere vrouwen dat in de studies is meegenomen. We moeten dus afwachten tot de volledige resultaten en de bijsluiters bekend zijn. Mogelijk staat daarin dat op basis van afwezigheid van informatie wordt geadviseerd om in dergelijke gevallen niet te vaccineren. Voor nu is dat lastig te zeggen.”
“Nee, je hoeft niet te wachten met vaccineren. Het BCG-vaccin zou misschien het immuunsysteem helpen om makkelijker met corona om te gaan. Maar het doet helemaal niks ten voordele of ten nadele van het vaccin. Dus geen reden om afwachtend te zijn.”
“We hebben nog steeds geen goede geneesmiddelen. Het zijn allemaal ‘lapmiddelen’. We hebben een antiviraal middel dat het virus een beetje remt, maar nog onvoldoende. Er zijn resultaten in aantocht van synthetische antistoffen die je in een vroeg stadium kunt geven. Die lijken veelbelovend, maar zijn nog niet algemeen beschikbaar. En we hebben dexamethason, dat geven we aan ic-patiënten. Die reduceren de sterfte, maar dat is maar een derde. Nog steeds overlijden er veel mensen aan het virus. Er is dus nog steeds geen geneesmiddel, dus we moeten het hebben van het vaccin op dit moment.”
“Dat weten we nog steeds niet zo goed. We hebben een aantal andere coronavirussen in ons land en de rest van de wereld die al honderden jaren voorkomen. Het lijkt erop dat er toch enige vorm van bescherming is als je een van die andere coronavirussen recent hebt gehad. Deze coronavirussen komen het meest voor bij kinderen. Een van de ideeën is dat kinderen, omdat ze zoveel contact hebben met die andere corona’s, beter zijn beschermd tegen COVID-19.
We weten ook dat als je een slecht afweersysteem hebt of als je ouder bent, en je afweersysteem dus minder wordt, je meer risico loopt. Net als wanneer je een slecht hart hebt of slechte longen. Dat kunnen we wel begrijpen, omdat deze mensen ook ernstig ziek worden van een griep. Wat we niet goed begrijpen, is waarom sommige mensen van in de dertig toch overlijden aan corona, terwijl een meerderheid op die leeftijd helemaal niet overlijdt. Van een heel klein percentage is ontdekt dat zij per ongeluk antistoffen maken tegen een eiwit dat het afweersysteem zelf gebruikt. Daardoor gaat het systeem zijn eigen afweermechanisme afbreken. Maar dat is maar een klein deel. We hebben nog onvoldoende zicht en informatie over het totaalbeeld. Dat is heel complex.”
“De eerste vaccins die uitkomen, van Pfizer en Moderna, maken gebruik van RNA-technologie. Dat is echt heel erg nieuw en daar zijn nog nooit eerder vaccins van op de markt gekomen. Wel is er al jaren onderzoek naar gedaan. Uit eerdere studies blijkt dat dit de veiligste manier van vaccins maken is. Maar omdat er nog weinig ervaring mee is, weet je niet of er ergens nog een konijn uit de hoge hoed wordt getoverd bij wijze van. Duizenden mensen hebben deze Pfizer-vaccins gehad en dat bevestigt dat het een veilige methode is. Tot nu toe is er geen enkele aanwijzing dat het niet veilig zou zijn. Maar omdat je het niet lang genoeg gezien hebt, kun je er alleen iets over zeggen op basis van de theorie en niet op basis van praktijkervaring.”
“Je kunt erop vertrouwen dat de vaccins in Nederland veilig zijn. Het College ter Beoordeling van Geneesmiddelen (CBG) beoordeelt nieuwe vaccinaties uitgebreid voordat ze op de markt komen. Het proces verloopt dus hetzelfde als bij een vaccin dat in tien jaar wordt ontwikkeld. Ook dan weet je niet per definitie meer over de langetermijneffecten. Wel is algemeen bekend dat vaccins over het algemeen nooit bijwerkingen geven op de lange termijn. Ton de Boer, voorzitter CBG: ‘Je ziet nauwelijks langetermijneffecten bij vaccinaties. De bijwerkingen van vaccinaties zijn allemaal vrijwel hetzelfde. Een afweerreactie op het vaccin: roodheid op de plek van prikken, wat hoofdpijn, wat verhoging. Dat zijn bekende bijwerkingen in de beginperiode. Daarna zien we eigenlijk geen andere bijwerkingen’.”
“In principe ben je vanaf veertien dagen na vaccinatie beschermd. Van de huidige vaccinaties is nog niet bekend of ze ook voorkomen dat je het virus kunt verspreiden, we weten alleen zeker dat ze ziekte voorkomen. Daarom lijkt het onverstandig om helemaal in de beginfase van de vaccinatie de maatregelen los te laten. Als voldoende mensen gevaccineerd zijn, kunnen we weer terug naar normaal.”
“Het is het meest veilig als je jezelf alsnog laat vaccineren, omdat we inmiddels weten dat sommige mensen herinfecties krijgen. We kunnen nog niet goed voorspellen wie de herinfecties zullen krijgen. Tot nu toe zien we dat vooral gebeuren bij mensen die heel weinig antistoffen hebben gevormd na hun infectie of geen antistoffen meer hebben. Maar er zijn ook gevallen bekend van mensen die al wel antistoffen hadden. We weten nog niet hoe lang de beschermende antistoffen blijven bestaan bij iemand die COVID-19 heeft doorgemaakt en wel voldoende, goede antistoffen heeft. De antistoffen kunnen in de loop van de tijd weer wegzakken, zoals vaak gebeurt. Vaccineren is dus de veiligste optie, voor jezelf en voor je omgeving. Het kan geen kwaad om het immuunsysteem een extra boost te geven.”
“De eerste vaccins die naar verwachting op de markt komen, werken met de RNA-technologie. Daar zit als het ware een stukje ‘nepvirus’ in. Het coronavirus is een vetbolletje met een hoop eiwitten en genetisch materiaal. Het eiwit dat normaal aan de buitenkant van het virus zit, noemen we een spike-eiwit. De genetische code voor datzelfde eiwit zit in een vaccin, maar dat is maar zo’n tien procent van de genetische code van het hele virus. Als jij het volledige virus binnenkrijgt, maak je alle viruseiwitten aan. Maar: bij het vaccin maak je alleen dat ene eiwit aan, waartegen dan de nuttige antistoffen kunnen ontstaan. Dus word je niet ziek. De bekende bijwerkingen van vaccinaties zijn meestal binnen een dag over, maar houden een enkele keer twee dagen aan. Dat is niets om ongerust over te worden.”
“Hieronder staan in het kort de redenen opgesomd hoe het coronavaccin zo snel – maar ook veilig – ontwikkeld kon worden:
“In het eerste Pfizer/BioNTECH-vaccin zit het werkzame bestanddeel. Dit is een stukje messenger RNA (mRNA) dat codeert voor kenmerkende eiwitten* van COVID-19. Dit mRNA zit verpakt in kleine bolletjes en is zo beschermd.
Als je het vaccin inspuit in de spier, zal het mRNA zich naar de afweercel verplaatsen. Daar bindt het aan de afweercellen. Waardoor de afweercel het recept ontvangt om ‘corona-eiwitten’ te maken. Dit zijn precies de eiwitten die kenmerkend zijn voor corona. Hierdoor denkt ons lichaam dat er corona in het lichaam zit en gaat hier antistoffen tegen maken. Zo wordt ons lichaam beschermd. mRNA kan niet in de celkern komen en daardoor niet het ‘hoofdrecept’ wat op het DNA zit beïnvloeden. mRNA wordt snel uit het lichaam uitgescheiden, daarom zijn de beperkte bijwerkingen van korte duur.
Daarnaast zitten er nanobolletjes in het vaccin. Dit zijn hele kleine bolletjes (liposomen) die van buiten vettig en harig zijn en van binnen meer waterachtig. Ze beschermen het mRNA tegen allerlei stofjes in ons lichaam die het mRNA kapot willen maken.
Dan zit er nog een buffer in om te zorgen voor een goede zuurgraad. En bevat het vaccin nog zouten/sucrose om te zorgen dat de hoeveelheid zout/suiker lijkt op ons lichaam (natrium- en kaliumchloride).
Het Moderna-vaccin heeft in de basis dezelfde bestanddelen. Al zit er bijvoorbeeld al wel een verschil in de vetsamenstelling van de nanobolletjes. Daardoor kan dit vaccin op een hogere temperatuur bewaard worden.”
*In de celkern zit DNA. Dat is het receptenboek voor alle eiwitten die een organisme kan maken. De eiwitten zelf worden gemaakt in ‘fabriekjes’ die buiten de celkern, maar nog wel in de cel, gelegen zijn. Als er een eiwit gemaakt moet worden, maakt de celkern een kopie van het recept en stuurt het recept uit de celkern naar de fabriekjes. Zo’n kopie van het DNA, waarop het recept staat, noemen we messenger RNA (mRNA).
“mRNA is van nature niet stabiel (gaat snel kapot). Gelukkig beschermen de kleine nanobolletjes het mRNA. De mate waarin de vetbolletjes het mRNA beschermen hangt af van de samenstelling van de vetbolletjes. De vetbolletjes van het Moderna-vaccin lijken het mRNA beter te beschermen dan de vetbolletjes van het Pfizer/BioNTech-vaccin. Daarom moet het Pfizer/BioNtech-vaccin op -90 tot -60 °C bewaard worden en het Moderna-vaccin rond de -20 °C.”
“Op dit moment lijkt het vaccin geen effect te hebben op schildklierziektes, hooikoorts en andere allergieën. Dus het vaccin lijkt andere ziektes niet te beïnvloeden. Heel zelden kunnen mensen allergisch reageren op mRNA-vaccins.”
“Bij het Pfizer/BioNTech-vaccin dien je twee injecties te krijgen met minimaal drie weken tussentijd. Een week na de tweede vaccinatie is de bescherming afdoende. Hoe lang het vaccin werkt weten we nog niet. De studie naar de effectiviteit van het Pfizer/BioNtech-vaccin is eind juli 2020 gestart, dus er zijn nog maar gegevens van enkele maanden. Op dit moment lopen er meerdere studies om te kijken hoe lang het vaccin zal blijven beschermen.”
“Wat er altijd in de bijsluiter staat over zwangerschap: er is nog te weinig bekend. Echter, op basis van dierstudies zijn er geen aanwijzingen dat het Pfizer/BioNtech invloed heeft op de vruchtbaarheid van de vrouw en ontwikkeling van de foetus. Ook op basis van de farmacologie verwacht je niet dat het vaccin negatieve invloed heeft op de vruchtbaarheid, kinderwens en zwangerschap. Indien er sprake is van een kinderwens/zwangerschap dan dienen de risico’s van het krijgen van COVID-19 afgewogen te worden tegen het vaccineren.”
“Het vaccin lijkt geen invloed te hebben op chronische ziektes. Soms kan echter door de ziekte zelf of door medicatie het immuunsysteem beïnvloed worden. Hierdoor kan het vaccin mogelijk minder effectief worden.”
“Nee, mRNA komt niet in de celkern. Dus het kan het DNA niet aanpassen. Langetermijnbijwerkingen lijken derhalve niet aannemelijk.”
“Honderd procent zekerheid hebben we hierin niet. Echter, gezien het feit dat het mRNA niet in de celkern bij het DNA komt en na injecties vrij snel ook weer het lichaam uit is, lijken langetermijnbijwerkingen niet aannemelijk. Langetermijnonderzoek naar bijwerkingen bij heel veel mensen kan hier alleen uitsluitsel over geven.”
“Dan is er een reële kans dat het vaccin minder goed werkt. Theoretisch gezien zou je ook meer/andere bijwerkingen kunnen hebben. Je kunt niet meteen aan de buitenkant zien of het vaccin niet goed bewaard is.”
“Allergische reacties lijken echt zeldzaam, maar kunnen wel heel zelden voorkomen. Bij mensen die gevoelig zijn voor allergische reacties wordt aanbevolen om vijftien minuten lang na de vaccinatie te wachten of er geen allergische reacties optreden. Wel doet de injectie pijn op de plek van de prik (75% van de mensen).”
“Ook bij het vaccin worden de bijwerkingen gepresenteerd in de bijsluiter.”
“Eerst het officiële antwoord: er zijn onvoldoende gegevens over het vaccin bij mensen die borstvoeding geven. Echter, er zijn op dit moment geen enkele redenen te noemen waarom mRNA-vaccinaties een risico zouden geven bij vrouwen die borstvoeding geven. Ook lijkt er geen effect op de vorming van de moedermelk. Indien er sprake is van een de wens om borstvoeding te geven dan dienen de risico’s van het krijgen van COVID-19 afgewogen te worden tegen het niet te verwachte risico bij vaccineren.”
“Dit zijn nanobolletjes: hele kleine bolletjes (liposomen) die van buiten vettig en harig zijn en van binnen meer waterachtig. Ze beschermen het mRNA tegen allerlei stofjes in ons lichaam die het mRNA kapot willen maken.”
“Twee vaccinaties geven een week na de laatste vaccinatie voldoende bescherming. Hoe lang de bescherming duurt, is onduidelijk. Daarmee is het ook onduidelijk om de hoeveel tijd opnieuw een vaccin gegeven moet worden.”
“Het werkingsmechanisme van de vaccins verschilt inderdaad. De eerste twee vaccins zijn zogenaamde mRNA-vaccins (Pfizer/BioNtech en Moderna). De vaccins van Astra/Zeneca en Janssen werken via recombinant vectors. Bij deze vaccins wordt in een onschuldig verkoudheidvirus een beetje corona-eiwit gedaan. Zodra ons immuunsysteem gaat vechten tegen dit verkoudheidsvirus, maakt ons lichaam ook antistoffen tegen corona. Met dit type vaccin is ervaring opgedaan bij de ebolapandemie. Ten slotte maakt Sanofi samen met GSk een subunit vaccin. In dat geval worden specifieke eiwitten van het virus ingespoten als vaccin.
Welk vaccin het beste is? En helemaal: welk vaccin voor welke individuele patiënt het beste is, is nog onvoldoende over te zeggen. Dan moeten eerst de onderzoeksresultaten van de andere vaccins gepubliceerd worden. Zodra dat bekend is, kan worden gekeken welk vaccin geschikt is voor Nederland en of specifieke vaccins misschien geschikter zijn voor specifieke personen.”
“Voor de meeste volwassenen is het veilig om te vaccineren. Alleen bij mensen die een verzwakt immuunsysteem hebben, mensen met immuunremmende medicatie, mensen die een ernstige allergische reactie hebben gehad op eerdere vaccins, mensen met ernstige koorts dan wel mensen die ernstig ziek zijn en mensen met bloedingsstoornissen dienen eerst te overleggen met hun behandelend arts voordat zij gevaccineerd worden.”
“Bijwerkingen op lange termijn zijn nog niet zeker. Echter, gezien het feit dat het mRNA niet in de celkern bij het DNA komt en na injecties vrij snel ook weer het lichaam uit is, lijken langetermijnbijwerkingen niet aannemelijk. Langetermijnonderzoek naar bijwerkingen bij heel veel mensen kan alleen hier uitsluitsel over geven. Tot die tijd zullen fabrikanten voorzichtig zijn om uitlatingen te doen over langetermijnbijwerkingen.”